۱. مقدمه
حقوق مالیاتدهندگان برای تضمین رفتار منصفانه، شفافیت و پاسخگویی در اجرای قوانین مالیاتی ضروری است. این مطالعه تطبیقی، شباهتها و تفاوتهای بین سیستمهای مالیاتی در ایران و ایالات متحده را بررسی میکند و حمایتهای قانونی، ساز و کارهای اداری و چالشهای عملی را تجزیه و تحلیل میکند.
۲. مبانی حقوقی حقوق مالیاتدهندگان ایران
قانون حاکم: منبع اصلی قانون مالیاتهای مستقیم و مقررات مرتبط است.
سازمان امور مالیاتی: سازمان امور مالیاتی کشور (INTA).
حقوق کلیدی:
حق اطلاع از تعهدات مالیاتی.
حق تجدید نظرخواهی از ارزیابیهای مالیاتی.
محرمانه بودن اطلاعات مالیاتدهندگان.
دسترسی محدود به مشاوره مالیاتی یا نمایندگی قانونی.
ایالات متحده
قانون حاکم: قانون درآمد داخلی (IRC)،به ویژه تحت عنوان ۲۶ قانون ایالات متحده.
سازمان امور مالیاتی: اداره درآمد داخلی (IRS).
لایحه حقوق مالیات دهندگان (۲۰۱۴):
حق اطلاعرسانی
حق خدمات با کیفیت
حق پرداخت مالیات بیش از مبلغ صحیح
حق اعتراض به موضع سازمان امور مالیاتی و شنیده شدن نظرات
حق تجدید نظرخواهی از تصمیم
حق قطعیت
حق حریم خصوصی
حق محرمانگی
حق حفظ نمایندگی
حق برخورداری از یک سیستم مالیاتی منصفانه و عادلانه
۳. رویههای اداری و اجرای احکام ایران
درخواستهای تجدید نظر از طریق هیئتهای حل اختلاف انجام میشود که تحت نظارت سازمان امور مالیاتی کشور فعالیت میکنند اما کاملاً مستقل نیستند.
ممیزیهای مالیاتی فاقد شفافیت هستند و دسترسی مالیات دهندگان به گزارشهای حسابرسی محدود است.
ثبت الکترونیکی اظهارنامه مالیاتی در حال گسترش است اما به طور جهانی قابل دسترسی نیست.
نمایندگی قانونی مجاز است اما در عمل توسعه نیافته است.
ایالات متحده
سازمان امور مالیاتی آمریکا رویههای حسابرسی، اعلانهای کتبی و فرآیندهای تجدید نظر واضحی را ارائه میدهد.
دفتر مستقل تجدید نظرخواهی و خدمات مدافع مالیاتدهندگان (TAS) از انصاف حمایت میکنند.
استفاده گسترده از خدمات ثبت الکترونیکی و دیجیتال.
مالیاتدهندگان میتوانند توسط حسابداران رسمی، وکلا یا نمایندگان ثبتشده نمایندگی شوند.
۴. راهحلها و حل اختلاف ایران
فرآیندهای تجدید نظرخواهی از نظر استقلال محدود هستند.
بررسی قضایی نادر و پیچیده است.
راههای حل اختلاف مالیاتدهندگان به دلیل تأخیرهای رویهای و زیرساختهای قانونی محدود، محدود است.
ایالات متحده
دادگاه مالیاتی، دادگاههای منطقهای و دادگاه دعاوی فدرال، راههای متعددی برای تجدید نظرخواهی ارائه میدهند.
خدمات مدافع مالیاتدهندگان در حل مسائل سیستمی کمک میکند.
رویههای کاهش مالیات IRS، امکان تخفیف مجازات را تحت شرایط خاص فراهم میکند.
۵. شفافیت و آموزش عمومی ایران
آگاهی عمومی از حقوق مالیاتی کم است.
برنامههای اطلاعرسانی حداقلی هستند.
متون قانونی همیشه عمومی یا به راحتی در دسترس نیستند.
ایالات متحده
سازمان امور مالیاتی آمریکا (IRS) مطالب آموزشی عمومی گسترده و منابع چندزبانه ارائه میدهد.
انتشار منظم حقوق و تعهدات از طریق پلتفرمهای مختلف.
6.چالشها و فرصتها
موضوع: ایران، ایالات متحده
استقلال بررسی: نظارت قضایی محدود؛ هیئتهای حل اختلاف داخلی: دادگاه مالیاتی مستقل و دفتر تجدید نظر
نمایندگی حقوقی: به دلیل هزینه و دسترسی، کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. به طور گسترده در دسترس و محافظت شده
شفافیت: متوسط، دسترسی محدود به اطلاعات: بالا، با دستورالعملها و احکام منتشر شده
اجرا: انصاف: خطر ارزیابیهای خودسرانه: حمایتهای رویهای قوی و خدمات به مالیاتدهندگان
7. نتیجهگیری:
در حالی که هم ایران و هم ایالات متحده حقوق اصلی مالیاتدهندگان را به رسمیت میشناسند، اجرا و حمایت نهادی آنها به طور قابل توجهی متفاوت است. سیستم ایالات متحده بر شفافیت، انصاف رویهای و مکانیسمهای بررسی مستقل تأکید دارد. در مقابل، ایران گامهایی برداشته است، اما همچنان با چالشهای نهادی و عملی در حفاظت از حقوق مالیاتدهندگان مواجه است.